Chùa Bốn Mặt (Sóc Trăng) – ngôi chùa cổ với kiến trúc độc đáo

0
7791

Một trong những điều tạo nên sức hút du lịch của tỉnh Sóc Trăng chính là những công trình chùa chiền cổ kính hàng trăm năm tuổi. Nổi bật trong số này phải kể đến các ngôi chùa thuộc hệ phái Nam tông tiểu thừa của đồng bào người khmer Nam Bộ như chùa Khleang, chùa Dơi, chùa Chén Kiểu, v.v. đặc biệt là chùa Bốn Mặt – ngôi chùa cổ được đánh giá có phong cách kiến trúc đẹp nhất Sóc Trăng.

Xung quanh tên gọi Chùa Bốn Mặt và lịch sử hình thành

Chùa Bốn Mặt ở Sóc Trăng

Nằm trên địa phận thuộc Chợ Cũ, xã Phú Tân, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, cách trung tâm thành phố Sóc Trăng khoảng chừng 6km theo hướng đi về huyện Kế Sách. Chùa Bốn Mặt là một trong những ngôi chùa có tuổi đời cổ nhất ở Sóc Trăng nói riêng và miền Tây nói chung. Cụ thể theo như lời của các vị sư trong chùa thì chùa Bốn Mặt, thì được xây dựng vào khoảng năm 1537 (đầu thế kỷ XVI).

Chùa Bốn Mặt ở Sóc Trăng
Chùa Bốn Mặt ở Sóc Trăng

Chuyện kể, vào đầu thế kỷ XVI, trong một lần khai phá đất hoang để canh tác, phát triển nông nghiệp. Bà con Khmer vô tình phát hiện một tượng Phật bốn mặt bằng đá quay về bốn hướng, mỗi hướng có 5. Cho đây là điềm lành nên người dân trong vùng đã góp công sức xây dựng lên ngôi chùa chùa và rước tượng Phật vào thờ năm 1537.

Điều kỳ lạ là sự xuất hiện của tượng Phật bằng đá này được tác các hoa văn, tiểu tiết rất đặc biệt mà không bàn tay con người nào có thể tạo ra được. Càng kỳ lạ hơn là nằm ngoài những suy luận của con người, do đó mà người dân vô cùng sùng bái trong tín ngưỡng Phật pháp của mình.

Thực chất ban đầu xây dựng, chùa được gọi theo tiếng Khmer là Ba Rai hoặc Buôl Pres Phek. Tuy nhiên dần về sau, khi người Việt đến đây cư trú, sinh sống. Người ta đã gọi chùa theo tiếng Việt với nghĩa hiểu giản đơn, bình dị theo bức tượng là chùa Bốn Mặt.

Chung quanh việc phát hiện tượng Phật bốn mặt được lưu truyền, ngôi chùa còn nhiều truyền thuyết với lời kể hết sức huyền bí. Đó là trong quá trình đưa tượng vào chùa, một điều khiến mọi người ngỡ ngàng, là một pho tượng không đến nổi to, nhưng 4 chàng trai tráng lực điền lại không nhấc lên khỏi mặt đất và có một hôm một vị bô lão trong vườn nằm chiêm bao thấy Phật báo mộng rằng, cần có 4 nam thanh, 4 nữ tú ăn chay 49 ngày rồi mới khiêng được tượng. Thế là ông đã đem thông tin kể lại cho mọi người. Cuối cùng, mọi việc được thực hiện đúng như giấc chiêm bao của ông lão, tượng Phật đã được đưa vào chùa.

Thông qua những điều này, có thể thấy một điều là rất có thể chùa Bốn Mặt được xây dựng cùng thời với chùa Khleang (năm 1532).

Điểm nhấn đặc biệt phong cách kiến trúc Chùa Bốn Mặt

Kiến trúc Chùa Bốn Mặt (Sóc Trăng)
Kiến trúc Chùa Bốn Mặt (Sóc Trăng)

Trải qua hàng trăm năm với ba lần trùng tu, từ lúc chỉ là ngôi chùa với những công trình, hạng mục được xây dựng bằng tre, lá, đất, đá và gỗ. Ngày nay, chùa là một quần thể công trình kiến trúc truyền thống Angkor Khmer độc đáo ngự trên khoảng đất rộng hơn 6.500 mét vuông.

Đầu tiên là công chùa (hay còn gọi là cổng tam quan) được thiết kế khá tinh xảo với 3 ngọn tháp tròn 5 tầng, đắp nổi hình tượng các nhân vật in sâu trong văn hóa Khmer như rắn thần Nagar, thần gió Reahu (thường được gọi là chằn Reahu) và chim thần Krud.

Quan sát tổng thể, cổng tam quan chùa Bốn Mặt thể hiện rõ nét phong cách kiến trúc Angkor Khmer Campuchia. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ thì có thể thấy được sự giao hòa nhẹ với phong cách kiến trúc Chăm lẫn phong cách Việt. Điều này nói lên tính dung hòa, giao lưu văn hóa giữa các dân tộc với nhau.

Từ tam quan đi thẳng vào trong, cái mà làm cho nhiều người vừa thích thú, vừa tò mò chính là hình ảnh đôi rắn Nagar chín đầu dài hơn 20 mét. Theo truyền thuyết, rắn Nagar có công che mưa khi Phật ngồi thiền định. Còn trong quan niệm của người Khmer, rắn Nagar biểu trưng cho sự thịnh vượng, xua đi tà khí, dẫn đến cõi thiên đường. Chính từ điều này đã làm nên nét đặc trưng trong phong cách kiến trúc Khmer, trên các lối đi, mái chùa … đều có hình tượng rắn thần Nagar.

Theo hai lối đi dẫn vào trong không gian chùa rộng lớn, thoáng mát là những tán cây rợp bóng mát. Đặc biệt, trong không gian này cái ngỡ ngàng chính là vườn đào thơm ngát với hơn 100 cây có nguồn gốc từ Campuchia. Vườn đào này có vị rất ngon, ngọt và cho trái quanh năm, do vậy mà khi du khách đến đây vào thời gian nào cũng có thể thưởng thức được.

Sen lẫn trong không gian vườn đào chính là ngôi chính điện uy nguy, cổ kính được thiết kế độc đáo với nhiều họa tiết, hình tượng, hoa văn … bắt mắt.

Theo Thượng tọa Thạch Bonl, Trụ trì đời thứ 7 của chùa, chất liệu xây dựng chính điện được làm từ rơm, cát và đất sét nên khi dùng tay gõ vào âm thanh phát ra khác lạ so với những bức tường bằng bê tông.

Tiêu điểm, mái chùa được xây theo dạng tam cấp, lớp ngoài cùng lớn nhất rồi đến lớp giữa và lớp trong cùng nhỏ dần và nhô lên cao. Trung tâm mái chính điện là đỉnh gắn tháp nhọn, ở viền mái và góc cạnh được trang trí điêu khắc theo mô típ của loài cá Poonco mô phỏng hình tượng rồng.

Bên dưới mái chùa là những hình tượng tiên nữ Keynor mình chim có gương mặt phúc hậu được điêu khắc công phu. Tượng các chim thần Krud với mình người có đầu, chân và hai cánh của chim, miệng ngậm hồng ngọc, đứng bên dưới vị trí tiếp giáp của mái và các trụ cột, biểu trưng cho sức mạnh giơ tay nâng đỡ mái chùa.

Trong bức tranh tổng thể của ngôi chính điện, điều mà tạo nên điểm nhấn chính là tháp với tượng 4 mặt của Maha Prum, người được xem là đấng tạo ra thế gian (theo quan niệm của đạo Bà la môn giáo) nằm trên đỉnh của chùa.

Đó là bên ngoài, còn bên trong chính điện thì gây sức hút bởi pho tượng Phật bốn mặt còn nguyên vẹn gắn liền với truyền thuyết xây dựng chùa. Pho tượng phật này sau gần 500 năm vẫn còn nguyên vẹn, giữ được vẻ cổ kính huyền bí và được thờ trong không gian tôn nghiêm.

Bao quanh hạng mục chính điện, chùa còn có các công trình như ngôi tháp cao hơn 20m có tượng đức Phật Thích Ca Mâu Ni ngồi trên con rắn 7 đầu, xung quanh ao có hoa văn của bức tượng bốn mặt quay về 4 hướng Đông, Tây, Nam, Bắc được xây dựng giữa ao. Tượng 12 con vật tượng trưng con giáp của dân tộc Khmer; trong đó, có 10 con giống của dân tộc Kinh, riêng con mèo, con trâu của người Kinh được thay bằng con thỏ, con bò của người Khmer. Ao Mách Cha Linh là một trong những biểu tượng của Phật giáo Nam tông, vừa có giá trị về tâm linh, vừa tạo nét độc đáo riêng cho chùa Bốn Mặt.

Ngoài những điều này, ngôi chùa Bốn Mặt còn cuốn hút bởi hai cái giếng tiên (giếng ông ở trước chùa, còn giếng bà ở sau chùa). Hai cái giếng tiên này gắn liền với câu chuyện truyền thuyết về việc thánh thức đào giếng giữa con trai và con gái trong làng. Tuy ngày nay chỉ còn là dấu tích, nhưng 2 cái giếng đã để lại trong đời sống văn hóa ngày nay nhiều ý nghĩa hay.

Bằng những gì mà ngôi chùa Bốn Mặt đang sở hữu, ngôi chùa xứng đáng là địa điểm văn hóa điển hình của Sóc Trăng. Với các thiết kế tiêu biểu như phòng đọc sách, phòng trưng bày hiện vật, nhóm nhạc ngũ âm, đội ca múa nhạc và câu lạc bộ ghe Ngo với hàng trăm thành viên tham gia. Du khách khi đến đây có thể thoải mái chiêm ngắm, tìm hiểu nét văn hóa Khmer bản địa.

Thông tin tham quan Chùa Bốn Mặt (Sóc Trăng)

  • Địa chỉ: Chợ Cũ, xã Phú Tân, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng.
  • Thời gian: 7h30 – 18h00 hàng ngày.
  • Giá vé: miễn phí

Hướng dẫn di chuyển đến Chùa Bốn Mặt

Với khoảng cách hơn 6km xuất phát từ trung tâm thành phố Sóc Trăng (Công viên Bạch Đằng, đường Lê Hồng Phong) – đi thẳng đến ngã ba giao nhau đường Phan Chu Trinh (qua vòng xoay đường Lê Hồng Phong) – rẽ trái đường Phan Chu Trinh (qua đình thần Mỹ Xuyên) – đến ngã ba đường Chợ Cũ là đến chùa.

Chùa Bốn Mặt (Sóc Trăng) – ngôi chùa cổ với kiến trúc độc đáo
5 (100%) 1 vote[s]

Đâu đó tôi đã từng nghe một câu nói vô cùng nổi tiếng của một nhà viết tiểu luận, một nhà thơ, một nhà triết gia người Mỹ khi ông nói về những chuyến đi: ”Đừng quá nhút nhát và đắn đo trong hành động. Cuộc sống là thử nghiệm”.

BÌNH LUẬN

Please enter your comment!
Please enter your name here